Birleşik Sözcüklerin Yazımı – Konu Anlatımı + Test

Birleşik Sözcükler Nasıl Yazılır?

Doğru bildiğimiz yanlış kelimeler

Birleşik Sözcükler Test

Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılır:

• Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: birbiri (biri biri), kaynana (kayın ana), niçin (ne için) vb.
• Bazı isimler “etmek, eylemek, olmak” yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır: emretmek, kaybolmak; affetmek, hissetmek, reddetmek vb.
• Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu kelimeler bitişik yazılır: kuşburnu (bitki) danaburnu (böcek) vb.
• Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır: düşünebilmek, alıvermek, uyuyakalmak, düşeyazmak vb.
• Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: ateşkes, kapkaç, tutkal, yapboz vb.
• Sıfat-fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır: cankurtaran, dalgakıran, gökdelen, barışsever vb.
• Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri kelimeleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, gerçeküstü, olağanüstü vb. Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu
• “Baş” sözüyle oluşturulan kelimeler bitişik yazılır: başbakan, başkent, başkomutan, başöğretmen, başparmak, başrol, başsavcı, başyazar vb.
• “Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri” belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır. “
• “Ev” kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, gözlemevi, yayınevi vb.

Birleşik Sözcükler Test

1. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler “etmek, edilmek, eylemek, olmak” yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiilin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Onun böyle bir şey söyleyeceğini önceden hissetmiştim.
B) Sürücü yoldaki çukuru son anda farketti.
C) Böyle bir teklifi geri çevireceğini hiç zannetmem.
D) Akşamki davetimizi reddedip bizimle gelmedi.
E) Hastayı, ambulansla başka bir hastaneye naklettiler.

2. I. Hiç kimse oalyın Böyle sonuçlanacağını tahmin etmemişti.
II. Pekçok yazara mültecilerin sorunlarını köşesine taşıdı.
III. Her hangi bir mazereti olmadığı halde toplantıya katılmadı.
IV. Adaylardan hiç biri açıklanan sonuçlardan memnun değildi.
V. Ne yazık ki doğal güzelliklerimiz göz göre göre yok ediliyor.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde yazım yanlışı yoktur?

A) I ve II. B) II ve III. C) III ve IV. D) I ve V. E) IV ve V.

3. (I) Evde tıraşımı olup vakit kaybetmeden yola çıktım. (II) Bir taksiye bindim, birkaç kilometre gittikten sonra şoföre inmek istediğimi söyledim.(III) Spor salonuna çok erken gelmiştim hâlbu ki trafiğide düşünerek gecikeceğimi söylemiştim. (IV) Hocamız beni görünce çok sevindi ve antrenmana çıkmadan önce benimle biraz konuştu. (V) Bir süpriz olmazsa bugün maça beni çıkaracaktı.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde yazım yanlışı vardır?

A) I ve II. B) II ve III. C) III ve IV. D) I ve V. E) IV ve V.

4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin yazımında yanlışlık yapılmıştır?

A) Birtakım gerekçeler öne sürerek ortaklıktan vazgeçti.
B) Gazetelerin, dergilerin yanı sıra görsel medyada da konuyla ilgili haberler yer aldı.
C) Takımımız hazırlık maçında aldığı farklı galibiyetle ra­kiplerine göz dağı verdi.
D) Sıra dışı anlatımıyla okurların gönlünde taht kurmuştu.
E) Ülkemizdeki göllerin ve barajların su seviyeleri gitgi­de azalıyor.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik sözcüklerin yazımıyla ilgili yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Akşamüstü arkadaşlarımla sahile inmiştik.
B) Onun ne kadar vatansever biri olduğunu hepimiz bi­liyorduk.
C) İki gün öğretmenevinde kaldıktan sonra şehirden ay­rıldık.
D) Ay çiçeği, daha çok Marmara Bölgesi’nde yetiştirilir.
E) Başhekim, beni odasına çağırıp hastalık hakkında de­taylı bilgi verdi.

Cevap Anahtarı: 

1. B
2. D
3. C
4. C
5. D

Doğru bilinip yanlış yazılan kelimeler

Yanlış χ : Kıravat
Doğru ✔ : Kravat

Yanlış χ : Kontür
Doğru ✔ : Kontör

Yanlış χ : Anfi
Doğru ✔ : Amfi

Yanlış χ : Her hangi
Doğru ✔ : Herhangi

Yanlış χ : Klavuz
Doğru ✔ : Kılavuz

Yanlış χ : Ünvan
Doğru ✔ : Unvan

Yanlış χ : Arasöz
Doğru ✔ : Ara söz 

Yanlış χ : Orjinal
Doğru ✔ : Orijinal

Yanlış χ : Meyva
Doğru ✔ : Meyve

Yanlış χ : Süpriz
Doğru ✔ : Sürpriz

Yanlış χ : Deynek
Doğru ✔ : Değnek

Yanlış χ : Dinazor
Doğru ✔ : Dinozor

Yanlış χ : Yalnız
Doğru ✔ : Yanlış

Yanlış χ : Mesayi
Doğru ✔ : Mesai

Yanlış χ : Erezyon
Doğru ✔ : Erozyon

Yanlış χ : Röpörtaj
Doğru ✔ : Röportaj

Yanlış χ : Yanlız
Doğru ✔ : Yalnız

Yanlış χ : Ahçı
Doğru ✔ : Aşçı

Yanlış χ : Direk
Doğru ✔ : Direkt

Yanlış χ : Karnıbahar
Doğru ✔ : Karnabahar

Yanlış χ : Gaste
Doğru ✔ : Gazete

Yanlış χ : Asvalt
Doğru ✔ : Asfalt

Yanlış χ : Espiri
Doğru ✔ : Espiri

Yanlış χ : Çükolata
Doğru ✔ : Çikolata

Yanlış χ : Bir az
Doğru ✔ : Biraz

Yanlış χ : Kurdela
Doğru ✔ : Kurdele

Yanlış χ : Eşşek
Doğru ✔ : Eşek

Yanlış χ : Antreman
Doğru ✔ : Antrenman

Yanlış χ : Herşey
Doğru ✔ : Her şey

Yanlış χ : Pıroje
Doğru ✔ : Proje

Yanlış χ : Hastahane
Doğru ✔ : Hastane

Yanlış χ : Artarda
Doğru ✔ : Art arda

Yanlış χ : Gurup
Doğru ✔ : Grup

Yanlış χ : Aferim
Doğru ✔ : Aferin

Yanlış χ : İnsiyatif
Doğru ✔ : İnisiyatif

Yanlış χ : Dersane
Doğru ✔ : Dershane